Sezgin ERÖZBAĞ
TYB Ankara Şubesi Denetim Kurulu Üyesi
Tüm canlıların yaşam kaynağı, vazgeçilmezi olan suyun sürekli bir hareket halinde olduğunu hiç düşündük mü? Bu öylesine bir hareket ki, bir düzen içinde, rotası hiç şaşmıyor. Yeryüzünden gökyüzüne, oradan tekrar yeryüzüne.
Nasıl mı? Göllerde, nehirlerde, okyanuslarda ve hatta toprak altında bulunan suyun, durmadan bir halden diğerine geçmesiyle.
Biz buna su döngüsü diyoruz.
Bu döngü, yeryüzündeki yaşamın devamlılığı için hayati bir öneme sahiptir.
Peki, bu büyüleyici döngüyü biraz daha yakından tanımak ister miyiz?
Öyleyse başlayalım.
Su döngüsünün ilk adımı buharlaşmadır. Güneş’in ısı enerjisiyle okyanus, deniz, göl ve nehirlerdeki su, gaz haline dönüşerek atmosfere yükselir. Bitkiler de terleme yoluyla topraktan aldıkları suyu buhar olarak havaya bırakır. Bu görünmez su buharı, atmosferin üst katmanlarına doğru hareket eder.
Atmosferde yükselen su buharı, daha soğuk hava katmanlarıyla karşılaştığında sıcaklığını kaybeder ve tekrar sıvı hale dönüşür. Bu olaya yoğunlaşma denir. Milyonlarca küçük su damlacığı veya buz kristali bir araya gelerek bulutları oluşturur. Daha sonra bulutlar, gökyüzünde adeta su depoları gibi süzülürler.
Bulutlardaki su damlacıkları veya buz kristalleri belirli bir büyüklüğe ulaştığında, yerçekiminin etkisiyle yeryüzüne düşmeye başlar. Bu olaya yağış denir. Yağış, yağmur, kar, dolu veya çiğ gibi farklı şekillerde gerçekleşebilir. Yağan su, okyanusları, gölleri, nehirleri besler ve toprak tarafından emilir.
Yeryüzüne düşen suyun bir kısmı akarsularla denizlere ve okyanuslara doğru hareket eder. Buna akış denir. Suyun bir kısmı ise yer altına sızarak yeraltı suyu tabakalarını oluşturur. Yeraltı suları, kuyular aracılığıyla veya doğal kaynaklar olarak yüzeye çıkabilir. Tüm bu sular, sonunda büyük su kütlelerinde (okyanuslar, denizler) toplanır ve döngü yeniden başlar.
Su döngüsü, gezegenimizin iklimini düzenler, su kaynaklarımızı yeniler ve canlı yaşamı destekler. Bitkilerin büyümesi, hayvanların hayatta kalması ve insanlığın ihtiyaç duyduğu temiz suya erişim, bu kesintisiz döngü ile mümkün olur.
Su döngüsünü anlamak, su kaynaklarımızı koruma ve sürdürülebilir bir gelecek inşa etme yolunda atabileceğimiz en önemli adımlardan biridir.
