Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi iş birliğiyle, Türkiye Yazarlar Birliği Ankara Şubesi tarafından bu yıl dördüncüsü düzenlenen Ankara Edebiyat Festivali, merhum D. Mehmet Doğan’a ithafen gerçekleştirildi. İki gün süren program, düşünce ve edebiyat dünyasının seçkin isimlerini ağırlayarak zengin bir içerikle tamamlandı.
Festival, açılış konuşmalarıyla başladı. İlk sözü TYB Ankara Şubesi Başkanı Mehmet Sait Uluçay aldı. Uluçay, konuşmasında bu yılki festivalin, fikir ve edebiyat hayatına kalıcı katkılar sunan D. Mehmet Doğan’ın hatırasına armağan edildiğini belirterek “O bize şunu öğretti: Dilini yitiren millet, hafızasını yitirir. Hafızasını yitiren kişi de kendini tanıyamaz hale gelir. Bugün burada onun bıraktığı mirasın bir parçasını yaşıyoruz” dedi.
ASBÜ Rektörü ve TYB Genel Başkanı Prof. Dr. Musa Kazım Arıcan da açılış konuşmasında Kültür Bakanlığı’nın 2025 Kültür Sanat Ödülleri’nden birinin TYB’ye verilmesinin anlamına dikkat çekti. Arıcan, “Bu ödül, neredeyse yarım asırlık bir emeğin ve Mehmet Doğan’ın gösterişsiz fakat sağlam çabasının bir sonucudur” ifadelerini kullandı.
Kültür Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayınlar Genel Müdürü Taner Beyoğlu ise Ankara’nın ilim ve edebiyat dünyasındaki köklü yerini hatırlatarak “Bu şehir, münevverlerin uğrak noktası olmuş; birçok mekânın, mahfilin doğduğu bir edebiyat yurdudur” değerlendirmesinde bulundu.
Açılış konuşmalarının son bölümünde Vali Yardımcısı Harun Kaya kürsüye geldi. Kaya, gençliğin doğru yönlendirilmesi gerektiğine işaret ederek “Gençliği ıskalama lüksümüz yok. Bu nedenle bu tür çalışmalar son derece kıymetli” dedi.
Açılışın ardından D. Mehmet Doğan Fikir ve Edebiyat Büyük Ödülleri sahiplerini buldu. Şiir dalında Ali Sali, hikâyede Ali Necip Erdoğan, denemede Ekrem Özdemir ödüllendirildi.
Düşünce ve Edebiyata Adanan Bir Ömre Saygı
Festivalin ilk paneli, Prof. Dr. Musa Kâzım Arıcan’ın yönettiği “Düşünce ve Edebiyata Adanan Bir Ömür: D. Mehmet Doğan” başlığıyla gerçekleştirildi.
Prof. Dr. Mustafa İsen, Doğan’ın dil bilinci konusundaki kararlılığına dikkat çekerek “Lügat oluşturma hususunda son derece azimliydi; bunu eserleriyle de ortaya koydu. O olmasaydı Türk kültürü çok şey kaybederdi” ifadelerini kullandı.
Dr. Necmettin Türinay, TYB’nin yıllara meydan okuyan yapısına değinerek “Yazarlar Birliği tek çizgide insan yetiştiren bir mecra değildir. Bu bakımdan Türkiye’de benzeri yoktur” dedi.
Osman Özbahçe, Doğan’ın ilk kitabı Batılılaşma İhaneti ile geniş bir kitleye ulaştığını, buna rağmen ölçülü ve gösterişsiz duruşunu koruduğunu belirtti. “Diğer eserlerinde de bu kitabın izlerini görmek mümkündür” dedi.
Prof. Dr. Mustafa Orçan ise Doğan’ın akademik unvanı bulunmamasına rağmen disiplinli bir çalışma tertibine sahip olduğuna işaret ederek “Emperyal baskıya karşı verilen fikrî mücadelede en öndeydi” değerlendirmesini yaptı.
Ankara’da Yazılan Şiirler
Prof. Dr. Bilal Çakıcı’nın yönettiği “Ankara’da Yazılan Şiirler” paneli, başkentin şiir hafızasına ayna tuttu.
Prof. Dr. Turan Karataş, Sezai Karakoç’un Mona Rosasını; Dr. Ahmet Durmuş Taşdemir, Arif Nihat Asya’nın Ankara dönemini; Öğr. Gör. İsa İlkay Karabaşoğlu, Attilâ İlhan’ın şiir evrenini; Yusuf Turan Günaydın ise Mehmet Akif’in İstiklal Marşı bağlamında Ankara tasavvurunu değerlendirdi.
Yazar Okulu İlk Dersini Açtı
Festival kapsamında düzenlenen Yazar Okulu programının ilk dersini Prof. Dr. Musa Kâzım Arıcan verdi. Arıcan, yazarlık terbiyesinin birikimle geliştiğini belirterek genç kalemlere ufuk açan düşünceler aktardı.
Erken Cumhuriyet Dönemi Ankara ve Edebiyat
İkinci günün ilk paneli Prof. Dr. Muhammet Enes Kala’nın yönetiminde yapıldı.
Doç. Dr. Canan Olpak Koç, Münevver Ayaşlı’nın Ankara anlatısını; Emin Gürdamur, Refik Halit Karay’ın metinlerindeki başkent atmosferini; Dr. Fatma Bilge Şimşek ise Tanpınar’ın Ankara tasavvurunu ele aldı. Oturum, Cumhuriyet’in ilk dönemine uzanan edebî bir panorama sundu.
Gençlik ve Edebiyat
Mahmut Erdemir’in yönettiği panelde edebiyatın genç kuşak üzerindeki etkileri konuşuldu.
Hayal Elif Kızkapan, edebiyatın gençlerin yönelimlerine katkısını; İkbal Sevgi Denkli dijitalleşmenin okuma kültürünü nasıl dönüştürdüğünü; İclal Doğansoy gençlerin edebiyatla buluşma zemininin önemini; İlayda Yıldırım ise yapay zekâ ile yazın arasındaki yeni bağları anlattı.
Soru-cevap bölümü yoğun ilgi gördü ve oturum canlı bir atmosferle tamamlandı.
Yapay Zekânın Edebiyata Etkisi
Prof. Dr. Hasan Yücel Başdemir’in yönettiği panelde, Doç. Dr. Ahmet Faruk Çeçen, Ahmet Melih Karauğuz ve Doç. Dr. Ali Durdu konuşmacı olarak yer aldı. Yapay zekânın yazın dünyasına açtığı yeni imkânlar ve geleceğe dönük etkiler çeşitli yönleriyle değerlendirildi.
Edebiyat ve Sinema
İbrahim Demirkan’ın yönettiği oturumda Sadık Yalsızuçanlar, Hatice Bildirici ve Mehmet Kurtoğlu sinema ile edebiyat arasındaki bağı; uyarlamaların estetik yönünü ve anlatı geleneğinin iki sahadaki etkisini inceledi.
Festival, Filistin Şiir Şöleni ile Sona Erdi
Festivalin kapanışı Filistin Şiir Şöleni ile yapıldı. Çok sayıda şairin sahne aldığı programda, Filistin’in adalet arayışı ve direniş ruhu güçlü mısralarla yankılandı.
Katılımcı şairler:
Ali K. Metin, Ali Sali, Banu Sancak, Deniz Garipcan, Elif Ceylin Koçyiğit, Eylül Tanem Sezen, Gonca Yılmaz Hatunoğlu, Halit Yıldırım, Hüseyin Çolak, İbrahim Demirci, İbrahim Yıldız, Kezban Eldemir Gültepe, Mehmet Akif Kireççi, Mehmet Aycı, Mehmet Kurtoğlu, Mehmet Sait Uluçay, Mehmet Taştan, Mustafa Sarı, Sıtkı Caney, Talip Işık, Yavuz Ertürk.
Şölen, Filistin’in hak arayışına dair duyuşu diri tutan güçlü bir kapanış oldu.
